ชื่อพรรณไม้ (ท้องถิ่น) : จิกน้ำ, จิก, จิกนา, จิกอินเดีย, ตอง,จิกมุจลินท์ (ภาคกลาง), จิ๊ก (กรุงเทพ), กระโดนสร้อย (พิษณุโลก), ลำไพ่ (อุตรดิตถ์), ตอง ปุยสาย (ภาคเหนือ), กระโดนทุ่ง กระโดนน้ำ (หนองคาย-ภาคอีสาน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.
ชื่อพ้อง : Eugenia acutangula L. , Barringtonia balansae R.Knuth, Barringtonia edaphocarpa Gagnep., Barringtonia merguiensis R.Knuth, Barringtonia pedicellata Ridl., Butonica acutangula (L.) Lam., Caryophyllus acutangulus (L.) Stokes, Michelia acutangula (L.) Kuntze
วงศ์ : Lecythidaceae
ตำแหน่งที่พบ (ระบุพิกัด GPS) : ละติจูด 13.82046388889 °N
ลองจิจูด 100.03999166667 °E
ลักษณะวิสัย (habit): เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงกลาง ไม่ผลัดใบ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ลำต้น มีลำต้นสูงโดยประมาณ 6 เมตร เปลือกของลำต้นมีสีเทาหรือน้ำตาลอ่อนแตกเป็นร่องตื้นๆ
ใบ ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับเวียนรอบกิ่ง ใบเป็นรูปไข่กลับหรือแกมรูปขอบขนาน โคนใบ รูปลิ่ม ปลายใบมนทูหรือเว้าเล็กน้อย ขอบใบหยักฟันเลื่อย เส้นกลางใบมีขนาดใหญ่และหนา ใบอ่อนสีแดงมีขนสีขาว ใบที่เจริญเต็มที่มีสีเขียวอ่อนหรือสีเขียวเข้ม ท้องใบมีสีอ่อนกว่าหลังใบ
ดอก ดอกออกเป็นช่อแบบช่อกระจะห้อยลง กลีบเลี้ยงสีเขียวรูปรีกว้าง ยาว 3-5 มม. จำนวน 4 กลีบโคนเชื่อมติดกัน แยกเป็น 4 แฉก กลีบดอกสีชมพูหรือแดง รูปกลมหรือรี ยาว 0.5-1 ซม. กลีบดอกไม่เชื่อม เกสรตัวผู้สีชมพูหรือแดง จำนวน 48 อัน ก้านชูอับเรณูยาว 0.7-2.1 ซม. มีอับเรณูสีเหลืองกลมขนาดเล็กติดอยู่ที่ปลายก้าน เกสรตัวเมียเรียวยาวสีชมพูหรือแดง จำนวน 1 อัน ก้านเกสรตัวเมียยาว 1-2 ซม.
ผล ผลเป็นผลเดี่ยว รูปรีแคบหรือรูปไข่เกือบกลม มีสันหรือครีบ 4-8 สัน ผลยาว 2-6 ซม. กว้าง 1-3 ซม. ผลอ่อนมีสีเขียว ผลแก่มีสีสีน้ำตาล ผลมีเนื้อแบบ drupe เมล็ดรูปไข่ยาว 1-4 ซม.
ฤดูการออกดอกและติดผล
: ออกดอกและติดผลช่วงเดือนพฤศจิกายน – เดือนมีนาคม
การใช้ประโยชน์จากพืช หรือคุณค่าทางเภสัชพฤกษศาสตร์
: น้ำจากใบแก้ท้องเสีย เปลือกเป็นยาลดไข้และรักษาไข้มาลาเรีย ผลแก้ไอ แก้หวัด เมล็ดแก้จุกเสียด น้ำคั้นจากเมล็ดเป็นยาหยอดตา รากเป็นยาระบายอ่อนๆ และทำให้อาเจียน
ผลและเมล็ดมีสารประกอบ triterpenoid sapogenins และ saponins หลายชนิด
ลักษณะหรือข้อมูลอื่นๆ ตามที่สามารถบันทึกได้ เช่น เขตการกระจายพันธุ์ ฯลฯ
: เขตการกระจายพันธุ์ ได้แก่ อินเดีย อัฟกานิสถาน ปากีสถาน บังกลาเทศ พม่า มาเลเซีย นิวกินี ออสเตรเลียตอนบน และหมู่เกาะแปซิฟิก ในประเทศไทยพบทุกภาค
ภาพโดย ศ.ดร. ทวีศักดิ์ บุญเกิด
